Theo quy định của pháp luật thì người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố được quyền nhờ Luật sư để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Đây là một quyền cơ bản mang tính nhân đạo được nhà nước thừa nhận nhằm bảo vệ những người yếu thế và giảm thiểu oan sai trong tố tụng hình sự.

​Trong vụ án hình sự thì đây là giai đoạn đầu tiên và quan trọng nhất. Qua đây người có thẩm quyền sẽ xem xét có dấu hiệu của tội phạm hay không? Có đủ điều kiện để khởi tố vụ án hình sự hay không? Từ đó ra quyết định Khởi tố hoặc Không khởi tố vụ án hình sự. 

Luật sư bảo vệ quyền và lợi ích của khách hàng ở giai đoạn này thông qua các công việc chính như sau:

1. Lắng nghe và phân tích nguyên nhân, hoàn cảnh, điều kiện và diễn biến của hành vi phạm tội.

2. Cùng với khách hàng làm việc với cơ quan điều tra, viện kiểm sát. 

3. Đưa ra nhận định sơ bộ có hay không dấu hiệu của tội phạm từ đó lựa chọn định hướng phù hợp nhất để bảo vệ quyền và lợi ích cho khách hàng khi có căn cứ pháp luật:

4. Bảo vệ theo hướng có phạm tội như bị tố giác, kiến nghị nhưng đề nghị được: hạn chế thiệt hại, khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội gây ra; được áp dụng các biện pháp ngăn chặn khác ít nghiêm khắc hơn biện pháp tạm giam.

5. Bảo vệ theo hướng có phạm tội nhưng thuộc tội danh khác có hình phạt nhẹ hơn. Đưa ra các tài liệu, chứng cứ theo quy định để cơ quan điều tra thay đổi tội danh khi khởi tố.

6. Bảo vệ theo hướng không phạm tội như tố giác, kiến nghị. Thu thập tài liệu, chứng cứ để chứng minh.

​

​

​

Bị can là người hoặc pháp nhân bị khởi tố về hình sự. Sau khi khởi tố vụ án hình sự thì cơ quan điều tra sẽ tiến hành các hoạt động điều tra​ để xác định Tội phạm tội và Người thực hiện hành vi phạm tội làm cơ sơ cho việc truy tố.

Luật sư bào chữa cho khách hàng ở giai đoạn này chủ yếu thông qua các công việc chính như sau:

1. Gặp hỏi người bị buộc tội để thu thập các tình tiết có lợi việc bào chữa.

2. Có mặt khi lấy lời khai của người bị bắt, bị tạm giữ, khi hỏi cung bị can.

3. Có mặt trong hoạt động đối chất, nhận dạng, nhận biết giọng nói và hoạt động điều tra khác.

4. Đề nghị thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn từ tạm giam sang biện pháp khác có lợi cho bị can như: Cấp đi khỏi nơi cư trú, Bảo lĩnh, đặt tiền.

5. Thu thập, đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu có lợi cho việc bào chữa.

6. Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật khi có căn cứ theo quy định của pháp luật; 

7. Đề nghị tiến hành hoạt động tố tụng khác theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự. 

8. Đề nghị triệu tập người làm chứng, người tham gia tố tụng khác, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng khi xét thấy cần thiết và phù hợp với các quy định của pháp luật; 

9. Kiểm tra, đánh giá và trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;

10. Thực hiện các kỹ năng khác phù với quy định của pháp luật để thực hiện việc bào chữa theo hướng có lợi nhất cho người bị buộc tội.

Sau khi kết thúc điều tra, Cơ quan cảnh sát điều tra sẽ ban hành bản kết luận điều tra vụ án hình sự và chuyển hồ sơ sang Viện kiểm sát. Giai đoạn này viện kiểm sát có các quyền và nghĩa vụ như sau:

1. Giám sát việc tuân theo pháp luật của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng.

2. Thực hành quyền công tố, truy tố người phạm tội ra trước toà án để xét xử.

3. Trả hồ sơ để điều tra bổ sung.

4. Đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án.

5. Áp dụng hoặc thay đổi, huỷ bỏ các biện pháp ngăn chặn.  

Khi có các căn cứ theo quy định của pháp luật, Luật sư tiếp tục đề nghị Viện kiểm sát xem xét các vấn đề sau:

6. Đề nghị thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn từ tạm giam sang biện pháp khác để bị can được tại ngoại như:

- Cấm đi khỏi nơi cư trú.

- Bảo lĩnh.

- Đặt tiền để bảo đảm.

7. Đề nghị Viện kiểm sát thu thập chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu có lợi cho cho bị can mà Cơ quan cảnh sát điều tra chưa thu thập.

8. Đề nghị Viện kiểm sát trả hồ sơ cho Cơ quan điều tra để điều tra bổ sung, điều tra lại.

9. Đề nghị cho đối chất, giám định, thực nghiệm điều tra để làm rõ thêm các tình tiết của vụ án nếu có căn cứ.

10. Đề nghị thực hiện lại việc trưng cầu giám định, định giá tài sản nếu kết luận giám định, định giá trước đó vi phạm pháp luật gây bất lợi cho bị can.

11. Đề nghị Viện kiểm sát đình chỉ vụ án khi có đủ căn cứ theo quy định của pháp luật.

​

​

​